LANDIKA MIN – Bavê Selah

LANDIKA MIN

Bavê Selah

Navnîşana pirtûkê: Landika Min Helbestvan: Ebdilrihman Umer (Bavê Selah)

Wêneyê berge: Şêrzad Efrînî

Dûzan û amedekirina qabê: Selah Hemîd Çapa yekem: 2016

Hemî mafên çapkirinê paristî ne

Ev pirtûk bi alîkariya Komela Buhar hatiye çapkirin

LANDIKA MIN

Bavê Selah

NAVEROK

Şebnem 7

Meyperest 9

Hilma xweda 11

Hilma gulê 13

Homa 18

Vostam im 20

Qutab im 22

Sînga te 24

Hîn dike 26

Kaj 27

kes li hawara me nayê 29

badeya cemsê 31

Meydana 33

Gula Îbrêm 35

Dîlana gorda 37

Hîd 38

Baz 39

ferato 40

Çinar 42

Îsa 43

Tiris 45

Hewiran 46

kewîn 47

Bazdenok 49

Tewra sewdê 51

Perwane 52

Xatir 53

Mitran 54

Gul 55

Qutabim 57

Çerxa Helbestê 59

Memê Şivan 65

Tenbûr 67

Barzanî 70

Exter û heban 72

Gênês 73

Cîhan 74

Kobanî 76

Werin 78

Gazin 80

Gîzan 81

pêlancî 83

Bejîk 84

pênc qerata 86

ŞEBNEM

Her nêzîk dibim ji gulê xweş e êşkenceya xara xarên te dil birîn kirin qêrîna min giha gara

li ber min nede perwaza li aşewa bin çinara awazên wa zilifê te

dilê min bire ji xwe ra

li ber şorîna solavê dadigerê wek cobara solav şebnemê dinoşê li rex govenda dildara

bi kovanêTehsîn Taha dijenin xemlên nîgara tometa bes li min bike bi wa awazên guhara

– 7 –

wek Bekirê Alerezî dikene’l nav spîndara li ber çerxa guliyên te bûm sermiyanê dildara

çira wêneya dêmên te nayê ristêd şêwekara li ber pêyê te nazikê ketim bezma evîndara

– 8 –

MEYPEREST

Hestînê min tên ji hesta dikim hêvanê helbesta datînim ez li rêzekê dinoşim wek meyperesta

Helbestê xwe ez dinoş im wek laxir û siyapoş im qateme li ber Cizîrî

ji coşa xwe ez bê hoş im

Dijenim ristê şebnemê kes nizane telasimê ristê min pir nazik dibin zilfê Zînê li ber Memê

Bi jalê tîpên min zîz in weke cergê mildomîz in li domîz dostên min hene pendê rûya pelarîz in

– 9 –

Di xewnan de perperîk im ji hemî kampa nêzîk im rûreşim li ber mişxta

çi ji were diyarî kim.

– 10 –

HILIMA XWEDA

Hejar li ber bala gulê digazê zane gul çêbûye bi çi endazê tapa gulê çêbû ji hilma xweda mest dibe li benda gulê ranazê

Dibe dilê nazedarê bi davê dadigere li ber bejnê û balê oz û îlê gulê Bilbil dinoş e werdigire kefnivişkê xunavê

Li derdora wê kefê pir diger e berî hilbûna tîrêja hetavê

Li wê têkrê dinoşe lêvê gulê Çeng dihejin bi noşîna xuşavê

Tîşina gulê ji tîşna Bilbil e

Di vîkrê de werdigerin weravê radimûse pelê gulê tek bi tek gul mest dibe Bilbil dere wê gavê

– 11 –

Wê hilgerê bi çi raz û gerwedê Cuda nabe ji avîsta guncavê Dilê gulê û Bilbil dibine yek

Dil dibin yek bi şîtaba hingavê

Li ziyora cihanê jiyan vîn e Mîda du dilan têkevin yek rave Giyanê bilbil û gulê dibin yek Gul bi çeke dûzaneke zêrbavê.

– 12 –

HILMA GULÊ

Hilma gula ristên mela xistim bela

ji xwe çûm ez

Vê dilgirê li xwe werê xistim ji rê birim bi lez

Dil ragerî min dî perî ez çûm derî xeftan gevez

Bi badayê

Xwe di keyê

Li ber neyê

Kirim çerez

– 13 –

Gulyê dirêj

Bûne tîrêj

Ez kirim gêj

Bi hejîna

Ketî refê

Li ber defê

Bi gergefê

Wek şahîna

Çavên bi kil Bejna fodil

Eşqa ji dil

Ji ku hûna

Zilfên çidar

Dêmê hinar

Dadan hawar

Bi birîna

Bi van hesta

Ji nav mesta

Ez çûm desta

Di xelwê de

– 14 –

Bergê li qor

Morikê sor

Bûne sînor

Di lerzê de

Kirim reben

Dêmê bi ken

Lêvên bi xen

Di meykê de

Ez bi dorê

Xizêm şorê

Bi wê zorê

Nabe cuda

Min dî dihat

Agir şewat

Nema tebat

Tim serxweşim

Tayê birim

Wenda kirim

Ez ragirim

Dibe xişim

– 15 –

Ez çûm bendê

Ber derbendê

Li elendê

Sewdê birim

Lêv hingivê

Bi wê çivê

Didarivê

Ez pê xweşim

Çav mokarin Tim peydarin Pir nîgarin Dame çorê

Jîn giranê Çav fezenê Ser gerdenê Ketim torê

Dêm fenerê

Min dî derê

Rih gezerê

Ez bi dorê

– 16 –

Bi gerdeşê

Sîng dibeşê

Bêhin xweşê

Gula sorê

Vê bedewê

Kirim xewê

Li ber çewê

Dîmê lîlav

Ez çûm heda

Min berxwe de

Kirim geda

Dîmê gulav

Bi balavê

Bi xunavê

Xistim davê

Bala zirav.

– 17 –

HOMA

Pêlên jalê li biskên te dilîzin bi melevanî ketine çerxa semayê li ber birihêd kevanî

her dilivin li min diçivin dibin xişitêd dabanî wek çatmeya tên û derin bi çerxeke ser giranî

bi hejîna wan guliya digire sed qehremanî hildiweşîne keşweran sed mîrî û sed sultanî

birîn li min zengirandin nade min tu derimanî hestînê min li doşê min şor dibin bi evşanî

– 18 –

min hildavên nav dîcorê li vîk vînêd volikanî

hîn bi xeram û ferxend e wê rincîda min nizanî

wa dîsa ji rincîda te Min ronahî jê hilhanî ez têm tewafa pêyên te li min bike dilovanî

mehdera xwe hînarîke tu fodil û pir ciwanî ken û geftê diyarî ke binoşim li dîrewanî

di eyneya dêmê te re min Homa dîte li banî.

– 19 –

VOSTAM IM

Bese bike kêş û keşa min mavê ji nav gerdeşa sîngê te xemla menteşa hawar ji wan xêz û teşa li deriyê te vostam im

Ji bala te perwer dibim ez di hêviyan werdibim ji xwe derim sêser dibim li deriyê te vostam im

Ji xemlên te ez hîn dibim dibim bahoz gergîn dibim dildar dibim bi vîn dibim ji kêşa te xemgîn dibim

li deriyê te vostam im Tu zanê ez xwedî raz im li terazîna ez bazim

ji gazîna ez digazim li deriyê te vostam im

– 20 –

Zilfek te tixê xem xem e biskek te gurzê Rustem e ev çi cor û çi sîstem e? Li deriyê te vostam im

Xudiyê rêz û rista me ez şagirtê mamosta me di evînê de westa me

ez meyxwerê helbesta me li deriyê te vostam im.

– 21 –

QUTABIM

Ne helbestvan im ez ne şa’hir im ne Cizîrî me sewdê ez birim ne Eqtebî me qet ne Laxirim badê dinoşim

ez yê meyxur im tu dil gezo yî

ez lê çaçir im bi wa hejînê te wenda kirim di çerxa te de ez dixingirim te hilfirandim di xwe werkirim di wê şêtê de te ji xwe birim her te dibînim

– 22 –

ez ta digirim di meyka te de her dizîvirim hêviyên xwe ez tim radigirim perwane me ez vîna agirim dîsa ez mûmim wa dipirpirim bi limîta te

te berdar birim

şêt dibim bi te ji xwe diqaprim bi bamişta qet ez venamirim bi azara te her dikizirim

li tîsiya te her disincirim

di hestê xwe de Babagurgur im tîna dilê xwe

ji te digirim

tu qulba min e bi te bawerim ez Qutabiyê baba Tahir im.

– 23 –

SÎNGA TE

Eger dinya tev buhuşt be sîngê te xemla buhutşê buhar bi hilm û bi bîn e her jê hilm û bîna xweş tê

Buhar û jîn xemla te ye qeftêd gula bax bi baxan baxên sînga te rengîn in dihejin li serê şaxan

Ji nav xemla wê buharê tev wan xuncên serê şaxan bi wa şoran sewdalî me

ji hilma misk û pixûran

Sînga te ez hilfirandim ta giham ezman û ewra bi ber xwedê wergerandim dîlê te me bi pir tewra

– 24 –

Sînga te meyîxane ye li ber derî dimînim mest her gava ku diponijim tîpên min dibine helbest.

– 25 –

HÎN DIKE

Bi wa kêrça û tewziya bi agirê wa newziya bi kila li ber biriya

bi êrîşên wan şanliya

li min diçivin wek derziya bi xemla wan qunciliya li ber awazên pelbiya

li lerzîna nav hestiya hîn dike şahinaziya.

– 26 –

KAJ

Li ber berêla pozê kol em li nik te ne lê kajê tu li ber roja sibê ye li wergirtina tîrêjê telbîzê te digeh ewra xwe dikeyê bi hurmijê ewr ji te re dilîlînin şor dibin mîna avrêjê li xarî te pûr dibe tej em dadinişin ser tejê noşîna te alekole qerqef bi te re dihejê tu darexta heyînê ye ji xweserê diponijê xerama te ferîbend e

li ber govenda nav mijê şîlarê ji rizîmê tên

tên siya te lê cergojê

– 27 –

wa bayê te hênik tê me em hildimijin wê çêjê tu hulma xwe dibexşîne em dikêşin wa hulmijê henasa me tu dikêşe wa hulma ûksîda rejê berdewam tu wê pakdike ji nûva dide avejê

tu li gel hestê xunavê bi semayê dilolijê

li raza te em mat mane em negihên va tewlejê Sed kongirî bo jîngehê Qet nagihên vê rewajê.

– 28 –

KES LI HAWARA ME NAYÊ

Ji Homanê ta Şekirbazarê miletê me ketiye hawarê qet kesek li hawara me nayê

Ji Cîhokê ta serê Kezwanê hestîn tên mîna tavên baranê qet kesik li hawara me nayê

Ji van teqîna sîtêlê xwînê

ma cîhan tev vê rewşê nabînê qet kesik li hawara me nayê

Ji Qamişlo ji dilê cizîrê zaro digirîn û milet diqîrê qet kesek li hawara me nayê

Van Encûmanên mafên mirovan ew dagîr bûne bi destên hovan qet kesek li hawara me nayê

– 29 –

Derfet ketiye destên bacbiran sivîl bi agirê balefiran

qet kesek li hawara me nayê.

– 30 –

BADEYA CEMSÊ

Diyarî ji Dilşanê re

Amoza ristên evînê

Li ber bala te ez bend im Amoza ristên evînê dildarekî dewlemendim esmerê lêv hinguvînê

tu zanê ez şêt û dîn im çima tu min dixapînê bi vîna te serbilind im te dam ber doxa nifrînê ez weke Yosêfê peyg im tobedarê ji Farqînê

li dewrana te ez bêhêtim tu berjengê min nabînê serê biska te ez mêtim mîna Ejderah li havînê te hejandim hilavêtim ka hawara te guwînê

– 31 –

ji xwe te ez ji xwe birim guhdêr be li coşa xwînê li benda te ne derxur im lê hejarim li ristînê

Ji rendên guliyên te avêjeya ji darçînê avrasiyê Bedlîsê me bi cezbê ketme lerzînê li asta te ne xîlekim

dermandeme ber nehînê li hembera te serbend im her em yek in li nik vînê

tu Xec be ez Siyamend bim fîxanin em li zemînê argûna Ferhad hildikim dikim îsa ber şêrînê

wa ez memê li ber şêtim li şopa te bi pêlînê

ji şûn pêya te dinoşim badeya cemsa gerdûnê.

– 32 –

MEYDANA

Dîmen li çiya yê Meydana vîzvîza newal û derbenda perê ewra ketne semayê dengê çivîkan li Rewenda dengê Kewan li serê Kelê mîna xort û qîzên Gewenda Ez nizanim ev çi sêrî ye dixwîn in sirûdên ji penda di çerxêda li hev digerin

çi xweş e cîwarên Balenda bi dil darî li hev dicivin dibînim kenê lêvxenda Xeftanê biharê xemilî

li hembera dara sêdarê

ez dizanim Meydana Meyke qet kes nizanê vê mijarê

li Kosa dengê bavê Gulê wa dengê perzerê biharê

– 33 –

Vane Şalûl li bena cewşê awaz gihane Qerebêlê

li Penêreka tê dengê kasê di lîlînin keçkên Şengêlê weke firbana çeng dihejin li hingava dengê daholê Meydana xemla xwe girêda çendî xweş e xemla vê bûkê kiyê vê bûkê biparêzê

bilî we kiyê wê qorîkê Mislim Elo l gorê digazê hawara Horiyê Ecûkê.

– 34 –

GULA ÎBRÊM

Gula Îbrêm landika min hejandî ez hejandim li nav çanda bapîran

wê ez şandim xewaneya Celadet diyar bexşek da min ji kilika Mîran

hatim dezgeha Kawayê Ahing gut

min jê xwenidin berhemên rewşenbîran

her wiha gihame rêbaza BARZANÎ li ber semaya mûm, finid û xetîran

min dî geşta Ziyosîdra li pîrimam li dîngelê niştî kevoka nedîran

ala rengîn li ser geştê pirepire sî û senger tewaf dibin li sawîran

– 35 –

rê û rêbaza BARZANÎ her dîrok e têye xwenidin bi nirxên ramangîran

derfeta rizgariya me va hatî ye dijminê me ketine qul û qewîran

dengê zenigilê karwanê BARZANÎ xweşe li gel pênûsên rewşenibîran

de em karwanê kekê xwe pêşwazî kin ew xudiyê pend, şîret û sarîyan.

– 36 –

DÎLANA GORDA

Ka dîlanên Gundê Gorda govendên wa xort û qîza dîm gulî û rû xuşûr bûn rixsarê wan ji pela rêza Li bin tûya diciviyan

li awazên pelên gûza bi nêrîna ez mest diçûm bi dîtina dil awîza

Guliyê wan wek çatmeya her şor dibûn ser omiza heftê û çar reng tê de bûn rengê yekem ya nêrgiza

Ji dûr de min dişopandin ditirsîm ji rext û xorza

Li ber wan dihev werdibûm bi dîmê wan wek pilpiza Diçûn zozanê sebîlê

orta Gorda û Hec Hesna

li dîmê wan çîrok xweş bûn ez nikar im bidim pesna.

– 37 –

HÎD

Ji duderî heya bîston goridîcan lê bûne Ston ew xetîrin li ser gerdon li gel va çiyan mane hîd

bi bênîşa xwe serbilnd in li tariya mûm û find in

Şehiperê ew vexundin zimanê xwe bûne sirûd

di çerxê me de ew zîr in her bilind in her nedîrin di jiyana me de pîr in

li rizdiya wan e omîd.

– 38 –

BAZ

Çi dil e di sîngê min de fîxan ji qebqeba kewan bozê memê alane ev dide lewjan û tewlewan spî bazekî helgurdê ye ji ewra tê pasik zêwa Li zozanan li ser çiyan qanad siyê didin çewa li biharê perwane ye xwe davêje nav pertewa xwe disoje ku bibe kil

– 39 –

FERATO

diyarî Perwîn dîno

Ferato dengê te xweş tê te kelekin dane piştê

ji van çiyan tu bêhiş tê

her dem bi dêmê xwe geş tê weke tîran tu tê deştê

tu kewsera li buhuştê Tu ji çiyan li xulxul tê wek hestînê çavên kul tê li newa dengê bilbil tê çemê te ji oza dil tê

ji birîna te xulxul tê li mehitapê tu hiltê Pêlên te tim dipirmijin wek kulîlka diponijin bi çi vînê dipengizin bi çivîkan ditengijin

li jiyanê pêlên gijin çim çimê te qet narijin Tu ji xunava derbendan ji avşurbê ferîbendan

– 40 –

tu li çolan li rewendan mîna keziyê lewenda newaya te li govenda ketin semaya balenda Lo Ferato tu jiyanî

li jiyanê sermiyanî

li deşta tu ser gerdanî li bazara te zebanî kirin karê qerdiyanî

ji te re ez berevanî Demê tu tê wek dildara dibî tîşna spînidara

tu kirin çerx û bazara xurt çûne bi deh hezaran bûn qurban ji dewletan re heywex li me tengezara.

– 41 –

ÇINAR

Hawar yarê lê yarê

çav reşê çav xomarê li bîra gundê Gorda li bin dara çinarê gul sosinên biharê didin pesna te yarê Hawar yarê lê yarê

çavên te wek şeşarê wek kevoka pozêkol perwaz dadan aşarê bo xatirê te yarê

jal ji ewra dibarê Hawar yarê lê yarê têrnabim ji dîndarê lêv kulîlk ji henarê

şêrînin wek axşarê

Çêlpeytûkê çinarê Li min hatin hawarê.

– 42 –

ÎSA

Li ber bala te xwe dixemînim îsa li çerxa

ez te dibînim li ber pêyê te dikim niwêjê

Li ber bejna te xwe diçimînim oz û îlê te

ez dipelîn im li ber extera ey Gelewêjê

mehidera te

ez her dixwîn im pendên nependî têde dibînim

jê werdigirim ristên ji wêjê

– 43 –

ji gencîna çerx û ji xurustê

Ji wê çavên te meya helbestê ji xuşûra te tavên tîrêjê

Min xweda naskir di raza te re lewre min tu bir wek olipera

te hilavêtim bi çi rawêjê.

– 44 –

TIRIS

Ez degnbêjê kurda me dengê çam û Êvirsê dengê min giha Wanê kenda Feqî li Meksê gîşt newala Hekarî Şêx Se’îdê li Nûrsê giha nandozê Awropa hîn ditirsin ji tirsê.

– 45 –

HEWIRAN

Kanî paytexta Mîdiya kanîn ew hewran û kurik ka dengê pêşesaziya nemane arjeng û çirik hûn di hewranê xwe de bûne beyîk bûne xwirik ger xûyakim li rûpela dilê bike tirke tirik

ev çel sal in va rijîma ji xwe re hûn kirin kurik wa li deşta Kobaniyê lê digerin zax û qirik kanîn tixurê Dahokê ey qelewîzê me zirik

ti xala wîn pêkanînin we dibînim şopiltirik

li beryara we hevbeşin jê ne Ereb, Firis û Tirik.

– 46 –

KEWÎN

Ji milên çiyayên Gorda hate min denigê kewê dengekî zîz û xapane şiyar kirim ji wê xewê awaz, stiran û fîxanan mest kirim bi wê rehiwê min xwest e têxim dava xwe wa ez ketim e dava wê Denigê wê ez hejandim

wa kewîna li şihata bejin û bala pir li hev lihevhatî ye û yekta li elenda berî sibê dil vejand û kire tayê

wê alavê sergerd kirim bi xemila, xêz û xeta

Di nişûva deng wergerî daket dola geliyê kûr

– 47 –

zanim raza denigê wê bi kalîn û bi hawîran sîtemê dam ber nobara berdane cergê min du tîr ez hilkirim nav awaza denigê zelal wek bilûr

li Qûça mala Cefer e dagîr kir û kir ferwar ji çavê wê weke xetîr berdan dilê min nobar dil gevizî di xwînê de û li min nekire hawar

şebnemek ji dêmê rixsar ji dil re dibê nojdar.

– 48 –

BAZDENOK

Li rex dêra axtomarê min dît keçeke çinçinok wek serbaza êrîş min kir tewilek da dilê bijok

Erê wê ez hilfirand im bi awirên tûj agirok

li derdora min geriya

li dil danişt weke kevok

Min cengê eşqê nedîne wê çibke bi dilê fedok rê û delav ji min birin

li min giritin bazdenok

Li bendê xwînê min tîr bû rawestîne pûl û xirok dinêrim li dogira wê gulên têde bûne bîhok

– 49 –

Hatim ez çûm û hejiyam

li min sist bûne kab û çong ji we re dixwînim ristan dibine efesan û çîrok.

– 50 –

TEWRA SEWDÊ

Ava kaniyê xweş diherike kenê te yarê dil şahî dike

tu beriz, avrist,hêvan û bestî pendek evînê bo min rêbike

Ji dilê bijok nama te nazik

bi guliyê hevrişmîn bû rimbazek weke nojdara te dam nobara tu ji xedengê lêvan bi awazek

Ji îlên peyvê te dizên çew û çem li min dibin lehî ez dibim sersem porê te yî çîl jê re dibim dîl

riya astenga li min vebike Li bin va baxa li siya ewra bûme sewda bi hemî tewra keziyên ser milan hejîna gula

bi qurban bim bistê bin çewira.

– 51 –

PERWANE

Periwane tu şêrîn e tu li bihara rengîne ji wê derê tê vê derê li nav xemila biharê digerê li serê çiya

ji sibê heta hêvarê Periwane tu şêrîn e tu li bihara rengîn e roj derê heya bi derê li ronahiyê digerê em jî weke te digerin ta ku rojeke me werê Periwane tu şêrîn e tu li bihara rengîne

xweziya em wek te bana li serê sirta û bana

bi hev re bigeriyana

li nav govend û dîlana.

– 52 –

XATIR

Xatir me xwest ji axtomarê ji xala çerxa û geridûn

di hestê xwe de digeriyam li rex min denigbêja yekbûn gola wanê pir gergîn bibû dengê pêla amûra arxenûn pêla geşta me zîviranid min bawer kir em têkde çûn denigelê wê tev hilbibûn tenabê wê tev vebistî bûn min û yekbûnê tim distira stiran bi xwe derid û êşin

ji van kulan em çênebûn.

– 53 –

MITRAN

Li ber gola Wanê me ez li hev digerin pêlên wê bi dildarî pêl hildidin govend girtin tev xunavê wa em siwar bûn li geştê berî didin ber giravê dêra axtomarê li ser mîna şûşakî gulavê

min mitran û meyremê dîn şahiya dil li wê ravê

Elî qole li gel mitran bi rêz didin me silavê Mitran herdû mehir kirin li dengê kos û hingavê balenda tev dîlan girtin li pîroziya bûk û zavê.

– 54 –

GUL

Gul ji gulan re distirên law çi xweşe dengê gulan balavê xwe dihejînin

deng xweş in ji cerg û dilan

Kenê wana xweş awaz in balavê wan çi dirazin tîrên wana tev derman in zilfên wana têl û saz in

Dil zîz dibe bi van dengan di hejînin sîng û çengan li bendê ez diponijim werdibim di nav ahengan

Dema yekê li min nirî bi lalên xwe dixinxinî

ez ber keşwera xwe birim bi nazdarî ew dikenî

– 55 –

Kenê te bi çi zaravî? ez bûm masiyekî avî

ev çend sal in min nedîtî ji tişina bûm bijavî.

– 56 –

QUTABIM

Ev bersîva helbesta Ronî Gênc e

Qutabim ez negihame bi lîmeta û mamosta hîn badeyê digerînim didim dest meyperesta Wa hîn jî ez dişopîn im li şûnpeyê wan telesta di rînda ferwara wan de digerim li pendê hesta Tîpên wanan tev zêrîn in

xwe şordikim ber wan desta ji pêvejoya rêça wan

Diçim dewrana helesta di nav rêzên tîpên wan de min cihê xwe qet negirtî ji asta mamostan dûrim bi sed sirtî sed aşirtî

Li asoya ez baldar im

li derkoşê wan peydarim

– 57 –

wa li meyka zarezarim di rista de ne hejar im

ji Gorda dengê min tê ye gundê we Milexelîla bersîva min vegerîn e

ji nav wan pêlên qesîla Di satrapa wêjeyê de

li ber min tu hemahengî di van helbestên nûjen de ez dizanim tu serhengî

li dewrana derbirînê dibînim em cihê rengin lê bi êşan û kovana

rawêj dikim em hevsengin.

– 58 –

ÇERXA HELBESTÊ

I

helbest naçe ser darbesta ew dibîse digrî dilorîne

Li gel awazê pelên daran tev pêlên êkinan.

– 59 –

II

Ken û hêviyên Baba Tahir hejîna guharan

nazenîna dengê keziya û çim çilpika baranê şihîna hespan

fîxanên firbanan pêlên deriya gerweda gerdûnê şorîna solava

li gel ristarê xwe ta îro baba Tahir bi jiyana ronahiya bi helbesta xwe re dikene.

– 60 –

III

Mixabin Şahsiwarê me dest li ser dizgîna şevdizê ye

serê hespê wî li ser perê ewra

rajore ber Exteran diçe li asîmanê şamê pêşwaziya giyanê şehîdan dike.

Li nav exteran

navê wî Silêman Adî ye yarimeşayê kawa ye

ji bîra me çûye mixabin.

– 61 –

IV

Ji..

Keşwera te hêvê ronahiya te guncêvê bi xerama te

şûr hingêvê bi rajêra meta ji naba sêva te

ji bahuşta hewmanî jiyan dibim

bi wê werêvê.

– 62 –

V

Lorîna çemê hêlanê vedenga çemê asî qêrîna Qaşûş nalîna birîndaran hawara girtiyan giriyê dayîkan dengê pêlên xwînê

li bin şarê xaporkirî de çêroka mişextan fesanên amûrê mozîkê şoreşek li darxistin e

li ber pêyê Meşhel Temo û Xeznewî

Encûmana Navnetewî ewinek e.

– 63 –

VI

Avjêya nêrgizekê ji hestîna kulîlkekê ji guncava te

min tayîna jiyanê wergirit

bi teşna xwe tiya me.

Dîsa kilê çavên te dikim hetwan û pê dijîm..

– 64 –

MEMÊ ŞIVAN

Di bin cama gumbeda min de di nav xirok û pûlikên xwînê de perweyek heye

ez ne jê me nikarim bipelînim ferwarek ava kirî

hespê xwe bê dizgîn e li dewranê difire

mîna Xizir e

yan memê şivan e ji ba min diçe gewdê min

ji xwe hestînê xwe şil dike qanada ez nabînim

ne siya çenga ne dengê sîpera

bêdeng û bê wêne diçê

tê weke keskesoreke kevanî di cama gumbeda min de

– 65 –

radize ez nabînim di xewnan de

em dibin yek em dibînin çawa

çivîk, kevroşk şîlar direvin çawa zariya weke perwana disotînin

xwîna sivîlan dikin eksîrê zêrê xwe xwîna wan dikin nebîza sor û

Rûs dinoşin.

– 66 –

TENBÛR

Ax tenbûrê lê tenbûrê têl ziravê perde hûrê birim xeyala sawîrê lê tim dîlê tim yêsîrê

ket dest cendirmê Sûriyê

Girtin li ser çata Şera gerandin li pir mexferan wek girtina mayîzera birin rêza têkoşera

Li asayêşa ramyarî daxistin zîndenek tarî bi tenbûrê giryan zarî min ji zaroyan bir dildarî tenbûr birin bi xwînsarî

Dirêhî wek şêrê çiya tenbûra min ji wir hanî ez bervê çûm bi keçeliya ez beziyam dêm û rûya min hemêzkir ew keniya.

– 67 –

BEŞA HELBESTÊN RAMYARÎ

– 68 –

– 69 –

BARZANÎ

Li navçeya şengalê pêşmerge ketin cengê Barzanî li ber topan hilgeriya ser tanigê ser periştê qadaye dest daye ser tifingê Wa li mala sergerde qehremanê sengera dîroka te em zanin

li qada û çepera cihê te li cîhanê

li nav rêzêd camsera

Li bênîşa Şerefdîn tu çavdêr û dîdare

tu pêşmergê Kurda yî helwesta te diyare ala ji rengên şemşê ji milan nayê xware Wa ji bo cangoriyan

– 70 –

ez xame û surme me li rêbaza BARZANÎ bi dildarî ez heme

li hembera pêşmergan regeza pênc gerde me.

– 71 –

EXTER Û HEBAN

Giyanê te hilfirî ber Exteran exter û heban geş bûne bi te re ronahî te da meydana çarçira tu ye tîsa Pêşmergê li sengeran

Perwane hemî hatin govenda te wa gulbihar hate pêşwaziya te serbilindin di dîrokê em bi te herûher em dixwînin sirûda te

Mijgulê çavên te bûne têl û saz perdeyê tirsê li ba te bûn gedaz te nasînek da rêjîma huqebaz

şah siwara Mihabadê Firînaz

– 72 –

GÊNÊS

Nedîr li Der’a hilkirin her roj ji rojê geştire pertewa daye cîhanê ji asoyan bilintir e Baba gurgur ger vemire ev şoreşa qet namire wayî ala şoreşa me

li ezmana dipirpire Vîna gelê me l’Sûriyê ji vîtoyan bilindtir e kongirês di xewê daye roviyê wan dixurxure Ev çeteyên xudî vîto asta wana bû qundire Der’a li gênês bû Derho kes nikare wê bibire.

– 73 –

CÎHAN

diyarî arîn Bîlel

Cîhan li siya tariyê dijîn em li ronahiyê ronahiya werdigirin ji şehîdên Azadiyê

Ji van xuncan û kulîkan agirê van perperîkan

li riya me dibin xetîr îşikên çavên dayîkan

peyta dilên penaberan pergende ne li deveran dinoşin meya şoreşê hawar qêrîn û neweran

Feryada dîl û girtiyan jê werdgirin can û giyan pişgirtiyê tewankeran Rûs û Çîna tuxir Îyran

– 74 –

gelê Sûriyê tengezar xwepûr kirin li cih û war Ta avakin li ser xwînê Îran û Rûs bikin ferwar

bi hêza leşkerên ne nas hezar hezar kesên mêrxaz bi wan hemiyan peykerek ji Rûs û Çîn xistin kiras

Ezman û xak li hev kevê ev Şoreş wê bi ser kevê gelek dewlet dibin rûreş digerin li rêya revê

pirsê dikim ji serwera çima hûn nayên mehdera Berjewenda we bû sindî bi hev ketin haşî kera.

– 75 –

KOBANÎ

Wax li halê kobaniyan rewşa jinan û zaroyan direvin ji Îslamiyan îro hemî penaber in

Mal û mewalên xwe hiştin zanin Îslamî çi tişt in

ji olan elwed û ziştin li warên aram digerin

Ax li halê van rehrûyan nalîna wan weke koya dinêrin li van asoyan nizanin wê kuva herin

Nalîn kizûr tên ji cergan Xweniyên wan dikin xergan gazî dikin wan Pêşmergan ta ku di gaziya werin

– 76 –

Ax li halê van mendalan qêrînê wan di çin balan hawara van pîr û kalan hêvîdarin ku vegerin

Omîda wana Barzanî tu qehreman û samanî Cengan dikê bi hêsanî nîşanên te tev fener in.

– 77 –

WERIN

Werin govenda bigrin Kobanî tev rizgar e nîkal hat miştenûrê li der dorê buhar e

Aşila dîlan girtin

Li ber dengên çivîkan zava mest û serxweş in dest kirin destê bûkan

Dengên pêlên ferat tên ji hev re dilîlînin

şebnemên ji Ferat tên li bin Ala rengin in

Jalên ferat têne xwer li ser gul û çîçekan li rexsarê dîmê qîza li biskên çav belekan

– 78 –

Aferîn sed aferîn bo we gelî çekdaran

her tim destan bi din hev biroxînin neyaran

Bi pişgiriya BARZANI rizgar bûye Kobanî

li dîrokê berdewam ji me re piştevanî.

– 79 –

GAZIN

çi bêjim EHMEDÊ XANÎ?.

Îro Kurd bi lêvegerin îro kurd bi sengerin bi kozik û bi çeperin nikarin zû pêşva herin bar giran in ne qonterin ratewlîne nema derin

bi kedî bûnê pêkve derin Carna li singê xwe digerin îmzê wana ne cewherin

ji helwestên xwe vedigerin bi tenabin ne şenqerin

ne jî bazêd spî perin li kolana tên û derin zanim ne kurdperwer in zanim bejîk û neferin

li dij hevin ne hemqerin ji şîrtê Barzanî derin

Çi bêjim Ehmedê Xanî.

– 80 –

GÎZAN

Dîmenê welatê Sûriyê berweşa welatê jîngiran cî û warê şaristaniyê hilweşandin hemî çiradan bê pêwir hatî welatê me bi tund birin text û teyesan

çel sal in Rûs me sosert dike em dagîr kirin kurê çaran îro sivîla dorpêç dikin qirkirinek nan kirin gîzan jinê berdar di gel zariya

bi teqînra dikin girdoman li encûmana nav dewletî

xwedî vîto tev bê reweşt man bi lewşîna xwîna mileta

l ser afira tev mîna garan bi vîtoya xwînê dikêşin dabîn dikim ez dikim xûyan nasnameya dewleta eve

– 81 –

welatê me kirine zîndan jin û zariyan disotînin av li rûyê hemiya neman

ji cerga xwe em tev diqîrin li Medayê qêrîna giran.

– 82 –

PÊLANCÎ

Ji piz dana Şamê derhat bi navekî niştîmanî

ew fêr bûye ji Çîvira Weke Mehmûdê Mîrkanî li şêst û şeşan kirin caş bi me kirî pir ziyanî

li ber kaniya xezalan latê Qezafî wî danî

Qasimlo da kuştinê di gel Besîcê Îranî

bi pîlana pir gewre ye va min kir û da xuyanî pêrewê wî semadarin li ber Qasim Silêmanî.

– 83 –

BEJÎK

Hinek ji kurdan bûn bejîk bûn sedemên derd û zengan desta bilind hilweşandin

da ku li hev em kom nebin nikaribin bikin cengan. Eger me li hev bikira

em nedibûn wek perengan çima emê nebin Dantî

li rêzekê wek lehengan li dîrokê hûn bûn rûreş hûn nastînin tizerzengan

Îro li deşta Kobanê

gel didin ber top û tengan bi agirê şerefnalan disotînin biskên şengan mendalên weke perwanan kirin ber doxên tivingan qirik dane ber keyberan hûn nabhîzin wan vedengan

– 84 –

qêrîna wan nagihê we gihan balind û qulingan

Pîlan ji şamê dertînin tên ji reşiya zivingan bi endeza Rûsê gemar

wan qirêjan û wan penga xwîna zarokan kirin eksîr pê digerînin arjengan eger me mil bidana hev em nediketin astengan Omîda me ew BARZANÎ

tu yî serwarê PÊŞMERGAN ey bazê serê Helgurdê

li me bike siya çenga Qehremanan tu birêke wan dilêran wan pilingan çermê me ji we re sol in li sengeran û vasengan werin da me rizgar bikin ji çîran û çîrevingan.

– 85 –

PÊNC QERATA

Bizanibin Gelê cîhanê welatê me bû ye Hîroşîma

gund û şarên me

li ser golên xwînê dizîvirin bi pîlanên pênc

qerata

em çarme kirin e dorpêç kirin e

Hûn wêrengîriyê me nabînin her pênc hovên tundirew

çerixîn û berdoş bûne Hûn dizanin zaroyên me

bi fermana wan perxîm dibin hûn dizanin welatê me hevşandî ye

Hûn hemî bê serperit mane

her pênc tajanbazan kuntûj dikin

– 86 –

li me dihevojin

pênc bû arên bi şurîn in

Bi lepên atomî pênc bê betwer in

her pênc nagihên asta gerdekê ser pepikên zarokekî

Dema bi çekên giran

wan weke perwanan disotînin belê ez rastiyê dibêjim

Her pêncên xwedî vîto

koşka wan li ser çalavek e genî ava bû ye

Nekezakî dizane

bi hemî rengan me dikujin jehirên helahîl li me dibarîn in îro pênc nejadperest

pênc çav sor çav piskî pênc çepel in

li welatê me çenedirêj in dev şilin

pênc çavjor kin bê yase û zagon

me ber webedê dibin Di ferwarek e qundiz de dijîn

di navçeyeke bê navber û kelewaz de

– 87 –

dijîn

bê harmonî û hemhengî dijîn

Ne perlementoyê wan ne Doma

ne Kongirês

hemî xerbende û çewleqin him jî berpez in

Miletên Awripa bê hest dijîn

bi çend rengan ew dagîr kirin e xîredê wan dagîr kirin e

û

her pênc bi xwe dagîr bû ne di bin pêlavek rizî de

dijîn

lewre xwe dikin taldê neşînda û xerifiyan her pênc mîna beqên di goleke genî de dijîn

tuf wankin natevizin berê di nav kevzê de dijîn

bizanibin.

– 88 –

FERHENGOK

A Aşar: cihên şaristaniyê
Angor: berbang Axşar: rûn û dimis
Avend: çalak
Areşî: hevrîşm, hevirmêş
Avej: xunav
Aroz: xwestek
Amûr: alav
Amrîzgar: bexşende
Arsim: serma
Aşirt: riya veşartî û xwar
B
Avrasî: komên sofiyan yên gerdûn
hiştine, murîd. Bendîn: kişandin
Aroskar: nesaxê derûnî Betwer: xwedî soz û peyman
Atom: bejik, dinok. Banok: pêwendî
Aran: azirandin, êş,şewat. Beravêj: xunav
Amoz: mamosta Berdoş: liv û hejandin
Avêj: xunav Bêpêwir: bê sinc û zagon
Avrêj: solav Bêmeher: bê qelen
Alekol: mey, bade Bergîn: xeml
Arjeng: fabrîqa, dezgeh Bêlan: çola bej
Avîsta: hebûn Behireyezid: cihekî pîroz
Azar: êş,êşkence,kovan. Behirî: paqij
Aferîn: qencdîtin Bênîş: cihekî pîroz û taybet li ba
Aşil: qaza stûwê xwe şîn sofiya
Arxenon: alaveke mozîkî kevnar e Berjeng: nîşanên nexweşiyê
bi avê tê bikaranîn Beyîk: lamij
Aheng: şahî Baldar: tambûn, temam bûn
Axtomar: cihekî ermena pîroze li Berêl: çiya, dehil
derya wanê Bamişt: bahoz
Ahin: hesin Bade: mey
Agirok: şewat Bêtûşt: bê sinc
Altax: xiniz, sîxur Berdar: bibar, ducanî.
Adekirin: maltin, birîn, eşêf Bacbir: ewê baca dewletê dicivîne
Aşûp: bincil kirin, becewîş kirin an kom dikê
Avzêm: kaniyêd demkî yên buharê Beyg: şande
– 89 –

Balende: ajelên bi bask, yên difrin Bavê Gulê: helbestvanekî herêma

Efrînê bû ji gundê kosa Benacewşê: çiyakî li pêşiya gundê

meydana ye, meydana: gundekî ji gundên herêma Efrînê ye

Babagurgur: agirê herdem vêketî Bedxû: kotî, xerab, dernexûn Bivrîn: pêşde çûn.

Bejîk: nandozê rêjîmê

C

Cawîdan: herdemî Coş: kelecan

Canfeza: kêfxaşiya giyan Cor: zordestî

Cemsîn: xwîngirt Cam: cînciq Cergoj: mehrevanî

Camser: stêrkê mezin yan mirovê ku mîna koşa di cavkê de.

Cadû: sihirbaz

Ç

Çavsor: qelaş Çenedirêj: sitemkar Çavhîz: gidî, kepir pen. Çavçepe: gendelî Çîzkirin: tirsandin Çerxîn: gerandin Çirav: civliq

Çek: dapi Çertîl: şemûşkin

Çêlpeytok: serçe Çinçil: çirkek, dem Çêwir: pêwir Çavpiskî: alçaq Çepel: êrivî, pizirî Çavjorg: tîror

Çerxîn: tûjkirin Çalav: çepel Çîxan: alavik mozîkî Çew: berbeq Çînem: dol

Çîtme: nîgar Çemçîr: mencenîq Çerçî: etar

Çêj: tam, lezet Çivîk: çûk, çivîk

Çeng: alaveke mozîkî yekem li ba someriya ye

Çaçir: şeraba ku ji hunguv û gûza

çêdibe

Çerez: mêweyên hişkirî.

Çidar: herîr Çiv: curfandin Çatme: hejandin

Çimçim: hejandina dêng Çemîn: hene

Çirik: karsazî

Çiradan: dik, textê şanoyê Çinçinok: nazik

Çerx: gewrîn Çîn: dewleta çînê

Çîrveng: mîrê suxte Çîzkirin: tîror

Çinka: koşkek li esfehanê dewleta

îranê

D

Dikoşim: çalekî dikim Devsar: civiq, gewaze Dermande: lewaz Derdest: nêzîk û amade Divît: kuldank û tevgera lêva Disincirîn: disotîn, dişewitîn Devşîl: zozik, zibiq

– 90 –

Dorpêç: qolkirin Dagîr: zepkirin Derxur: layiq Dîcor: tarî

Derhû: nîşanek li çiya

Demdirî: kesê ku dixwazê her tiştî binasê, miraqker

Dilawîz: dilbîn Dizgîn: hevsar Dewran: çerx

Dibexşîne: yadîgarî, diyarî Dahol: def

Dadan: vêxistin Didarive: dihelê Doş: derdor Dîrewanê: berbeq Diponije: diramê

Duderî: şikeftek li gundê birc ebdalo li herêma efrînê

Dol: gelîkî li herêma efrînê ye Diraz: dirêj

Darext: dara hebûnê Darbest: seleca miriya Dagîrker: zepkirin

Dundul: ajela ku pêximber diyarî Elî Bin Ebî Talib kirî

Destek: hembêzik Dogir: di navbera du çiya

Derbeg: berdefikê axê an mîr Dox: tîr

Daban: polat Dingil: istûn, Dav: tor, xefk.

E

Erxîm: gihîşt Erxandin: gihîştin

Engîz: zîz an argûn

Erzen: qirik Ewinek: yarî Extirme: dîl, êsîr

Eksîr: hêvanê ku sifrê dike zêr Elwed: pîs, genî

Efraz: balend, hilger Exter: engîz Endaz: endezyar Elend: berbang

Eqtebê: helbestvanekî kurd e

Ê

Êkin: qesîl Êlkan: başor Êşik: rondik Êviris: rengeke

F

Feşe: şe

Firqat: Êlkan: başor Fesan: çîrok, serpêhatî Ferîbend: bedew û çeleng Firban: balend

Ferwar: havîngehe Ferxend: şad

Firînaz:keçka ku buye qurban li mihabadê di sala 2015

Fodil: xweşik, rindik

Fezen: cureyekî ji balenda ye lê nafirê

Feryad: qêrîn

G

Gode: mêşa hunguv ya nêr Geşîn: tîşik

Gerhedar: serhişk Garan: naxir Guwîn: pepûk Gedaz: helîn

– 91 –

Guzin: bihêz Gerde: atoman, toz

Gencîne: zêrên veşartî

Gubed: qube Gulî: bisk, perçem

Gewenda: gundek ji gundên herêma efrînê

Gezo: ewê di qurana pîroz de hatî bi navî (men)

Gerdeş: gergerîn Gergîn: bitirî Geviz: gevzandin Gordîcan: pakrewan Girîban: berîka çiyê Gewre: mezin

Girav: beja derdora wê av. Gwîzan: kêrek tûj Guncav: gihay

Garan: naxrê çêla Gulav: ava gula Geda: parsek, civ Gav: bînik Gerwed: gulover

H

Hevşandî: tine kir Heydedan: gewre ban Hemneşîn: hevcivîn

Hêlan: çemek di nav bajarê helebê re diherikê

Henteş: amede Hevyaz: hejandin Hêdan: matmayî Hetwan: melhem Hiyûl: regezên surûştî

Helest: bi pir wateyê tê wek: rabûn, hundabûn

Hîwan: rastî , durustî

Hîd: pakrewan, cangor Hevseng: hemahengî, wekhevî Hejar: bilbil

Hurmij: dengê birûskê û xalek ji xalekên mozîkê

Hingav: pîvandin, ritim Hoş: hoşyarî

Hestîn: rondik,êstir

Hewma: homa: navê xwedayekî ye Henas: derûn

Hetwan: melhem Heqebaz: fêlbaz Hemqer: rade Hinartin: şandin

Hîn: hobû, hokirin, fêrbûn Hilguhastin: birandî, qutkirî Heban: tûrkê şivana, riya kadizê

Hîm: zinarî mezin, resen Hevseng: wekhevî

Hevoj: guviş, gufşandin, dewsandin

Î

Îlik: hunava hundir hestiya Îl: mêjî

Îsa: vebrûstin

J

Jihedeng: xumxumik

Jal: xunav

Jîngiran: wêneyê baş

K

Kizirî: sotandî, şewtandî

Kos: def

Key: gozemîn , erd

Kefnivîşk: rûn

Kaj: merx

Koxpin: pejmûrde

Kan: tûc

– 92 –

Kezwan: banîka çiyayê Ebdil Ezîz Kêçliya: finc, sema, çiva

Keşwar: war, welat Keybir: kêr

Kovan : êşa hinvan

Kêş: rakêşkirin, berxwekşîn

Kambexiş: camêr, comerd

L

Lep: pepil

Lenger: istûnê mezin Liv: hiriya miyê Lîmet: jîr, zana

Laxir: lewaz, pesindan Lîlav: ava ji berfê helya ye Lehî: lêmişt

Landik: qundaq Lale: gangilî

M

Meyperest: dadmîş

Met: şekir

Mijgul: mijang Merkev: cîlaw, filûs Menteş: bedewiya sîng

Matik, motik: hêka mak, hêlîna bin mirîşkê

Mêrav: ciyê mirov lê hatî kuştin

Mîda: hêvî Mey: îçik Mis: sivir Mat: maliq

Meyik: cihê ku meyê lê çêdikin Mijar: babet

Mislim Elo: dengbêjekî kevnare ji gundê meydana herêma efrînê

Meyxur: meynimêj Mokar: muqar Mehder: lêborîn

Milexelîla: gundek ji gundên herêma efrînê

Meştenûr: cihekî pîroze li bajarê kobanê

N

Nejad: regez Nihandin: rewş Nişac: girî

Nehîn: veşartî nedyar

Nepelandî: ne tê dîtin û netê girtin Neşînda: seqet

Nêrdewan: mêrdewan, eylewan Nîkal: hevjîna xwediyê heyvê Nedîr: çirûsk

Newzî: taq Nab: paqij, zelal

Nîgar: rindik, ciwan, bedew Nişûv: kûş

Nojdar: bijîşk, neştergîr

Nobar: pozê rûmê Niyaz: delal Nevîn: naxwaz Noq: fetsandin Nihit: qul

O

Oz: gewher, îçi

Olp, op: ramûsandin

Omiz: pişt

p

Pengizî: xûyakirin

Perwa: xem, nîgeranî

Pêşe: çap, lêveger

Perpixî: meyandî

Peyarîz: ezber

Pextin: bûyi

Perpîn: veşartin

– 93 –

Peyapî: li dû Pirgal: laş , beden Poşan: kinc

Perwaz: destpêka firê Pelerîs: kulîlka li çiya Pilpize: gulîlkek li çolê dibê

Penêreka: gundek li herêma Efrînê ye

Peydar: hişyar Poşandin: veşartin Pergal: bigeh, laşe Pûlik: temberî, pêşçavk.

Pelîn: pelandin , destavêtin

Pozê kol: çiyayekî gundê gorda ye Pûr: pûrê dara merxê

Pêt: alaf Pîtolvan: feylesof

Pizan: malka zarowa Pertew: alafa agir Pend: şîret

Perxîn: şiqtî, dirî

Q

Qel: ne resen

Qewsel: hebû nebû

Qerate: cinawir

Qutab: şagirt

Qelewîz: şene

Qelemrew: impratoriyet

Qeşmer: sonterî

Qerqef: meya sor

Qorî: sînor, taxim

Qate: meygerîn

Quncilî: biri hûrî

Qapan: tijî, dagirtî

Qûç: koma kevra

Qewîr: qula mara

Qantir: dewar

Qanad: basik

Qerdiyan: berpirsyarê xaniyê girtîgehê, zebanî

Quling: hec lek lek Qesîl: zirçe Qerata: yên gonê

R

Rîş: kulbûn Riftar: kiryar Rînd: mest Rîşok: hênkayî Regez: nijad

Ristîn: destpêka biharê Randan: qewtandin Rencîd: êşîn

Rawêj: texmîn Rexsar: rûçik Rist: rêstina hirî Rizîm: ceng

Retal: pilindirê bi jehir Rehro: rêçber

Ridar: ava dara sînanê Ristîn: zirçe

Raz: neyab Rej: komir

Ramangîr: feylesov

Rustem: lehengekî bi nav û deng Rehiwê: çîrok

Rigezer: riya di nav havîngeha ra Ramyarî: siyaset, siyasetmedar Radigirim: werdigrim

Rewend: bejî Rêbaz: li ser riya wî

S

Sîrot: îspirto

Sergeşt: sersend, sermest

Senger: çeper

– 94 –

Siwêrek: bajarekî kurdî ye Şebnem: xunav
Serheng: serleşker Şalûzî: heskirna derew
Sorî: rakêş Şitî.: zebeş
Sêser: westî, hetikî Şevdiz: hespê kîxisro
Sîtêl: retina xwînê Şopiltirik: qelewîz, şopik
Surme: kil Şîtab: çapik, bilez
Semend: hesp Şîlar: balendeyên pêşeng
Simder: sewkî, serder Şeşar: cureyek ji çekan
Satrap: herêm Şam: xal, mang
Sîft: qul Şahta: fîdan
Sêlçe: sêlçûk, cihê bilind li ser darê Şiv: kerî
Sîrî: aqildarî Şanlî: memik
Siyapoş: nave helbestvanekî ye Şahnazî: nazli
Şerefnal: çekek otometîk Şekirbazar: cihek li Cizîra Botanê
Sorî: rakêş ye
Sêser: hilweşandin Şam: êvar, şev
Serheng: serleşker Şalûr: reşole
Sirt: kaş Şengêlê: gundek ji gundên bajarê
Sêdar: istûnên mirova li ser bi efrînê ye
darve dikin Şêt: maliq, matmayî, kenar
Sewda: evîndar, dildar Şahîn: baz
Senger: çeper Şenqer: balendeyên avê
Serwer: serok Şeza: berxê virnî
Sindî: hesnê ku pê lingên dewêr Şem: roj
girêdidin Şûrhingêv: şûrtûj
Sike: dezgeh û saxiya ku pera lê Şewleq: gendelî, buhurî, çirmîş
çêdikin Şurin: lep, pepil, dirask
Semadarin: govendî T
Sergerd: kesekî oldar bû çiyayê Tewazî: Tewaz: giha
şengalê kiribû cihê nimêjê
Tîtolê: rindê, fodilê
Sosert: Sitemkarî
Terazîn: çîmen
Silêman Adî: pakrewanê kurd
Têkûz: teqez, tekez
yekem li bajarê şamê ji bo cejna
Têlî: qamûşê zirav, gopal
newrozê hate kuştin
Telest: mest, serxoş
Ş
Tixur: mor
Şahnazî: serbilindî Telbîz: axa şil
Şewleq: gendelî, bozmîş Tap: xweşik, bedw
– 95 –

Tej: xali

Terazîn: nûjena buharê Tîx: şûr

Tewir: reng, şêwe

Tenab: kêndir û lengerên ku pê keleka girêdidin

Tadî: pêçayî

Tewlej: batolvaniya jiyanê Tîsî: çirûk

Ta: qizirme

Tewlew: cihê ratewlandina dewêr Tengezar: perîşan

Temtêl: tentelizî Tund: zorî Tayîn: çiqin Tiya: hinda

V

Veşandin: belakirin

Virnî: gerkê ku berî demê dibê Vostam: rawistandin

Vebestî: vekirin Veristîn: verşandin

Vêkra: bihevketî Vedeng: vegerîna dêng Werêv: helandin

X

Xinkar: şah

Xwewend: mîr

Xerbende: perîşan

Xam: pênûs

Xad: jin

Xerçeng: kona mezin

Xîlek: miştik

Xen: ken

Xilîtik: çantik

Xeram: venandin

Xoriz: palsqe

Xame: pênûs Xweşxen: rûgeşî

Xingir: xembar Xewer: roj

Xişm: nefret, hêrs

Xişt: alavek ji alavên niçîra masiyan re ye

Xergeh: kon Xunc: şiqin

Xetîr: fîske, çire Xwepûr: wêrankirin Xemîn: xwarkirin Xewane: masa xwarinê Xal: mang

Xin: rûgeşiya zaroya

Xîred: aqil

Y

Yaxme: talan

Yarimeşa: berdevkê paşa

Yekbûn: dengbêjeke kurde

Z

Zade: resen

Zexit: şeyî linga

Zişt: pîs

Zaxûr: cihê ku qûm lê

Zîr: bilin

Ziyor: çêkirin

Zerbav; qamûş

Zengirandin: azmîş bûn

Zax: qirik

Ziriç: çîm

Zerzeng: sertûn

Ziving: şikefit

– 96 –

أضف تعليق

هذا الموقع يستخدم Akismet للحدّ من التعليقات المزعجة والغير مرغوبة. تعرّف على كيفية معالجة بيانات تعليقك.